Buchara to legendarne miasto Jedwabnego Szlaku, gdzie przez ponad dwa tysiące lat krzyżowały się szlaki i spotykały karawany kupców, mędrców i pielgrzymów. Dziś zachwyca niezwykłym bogactwem zabytków – medresami, meczetami i bazarami – które tworzą jeden z najpiękniejszych zespołów architektonicznych, kultury i ducha Orientu, wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Przedstawimy Wam nasz przewodnik po najciekawszych miejscach i garść informacji praktycznych o Bucharze.
Buchara to jedno z najstarszych miast Azji Środkowej, którego burzliwe i zmienne dzieje sięgają ponad dwóch tysięcy lat. Przez wieki rządziły tu wielkie imperia – Samanidowie, Timurydzi, chanowie bucharscy – a miasto rozkwitało jako centrum handlu, nauki i kultury zaratusztriańskiej i islamskiej na skrzyżowaniu najważniejszych szlaków handlowych ówczesnego świata. Buchara znana z misternie zdobionych medres, imponujących meczetów i tętniących bazarów, Buchara zachwyca orientalnym klimatem i architekturą, która opowiada historię dawnych cywilizacji. Pośród pustynnych piasków wyrastała jako ważny ośrodek perskiej kultury i arabskiego handlu karawanowego, wielokrotnie niszczona i odbudowywana, aż w XVI wieku stała się stolicą potężnego chanatu. Dziś wciąż urzeka tych, którzy chcą poczuć ducha Wielkiego Jedwabnego Szlaku, czyli nas podróżników/turystów, którzy przemierzyliśmy Uzbekistan poznając ten wspaniały kraj.
Po-i-Kalon (Poi Kalon)
(uzb. Poi Kalon; per. پای کلان, )
Główna i najstarsza część Buchary to kompleks budowli religijnych skupionych wokół placu Po-i-Kalon, co w perskim oznacza „u stóp Wielkiego”. Nazwę tę można spotkać w różnych wersjach pisowni, takich jak Kaylan, Kalan czy Kolon.
Ładnie odremontowany plac z przyległymi budynkami i uliczkami sprawia wrażenie obrazka wyjętego wprost ze średniowiecznej, perskiej „Baśni tysiąca i jednej nocy”. Widok serca miasta przenosi wyobraźnię w świat minionych epok. Mozaiki zdobiące ściany lśnią jak drogocenne klejnoty Orientu, opowiadając historie zaklęte w świetle i kamieniu.
Plac otaczają cztery główne budowle: Meczet Kalon, zwany również Meczetem Piątkowym, Medresa Mir-i-Arab, Medresa Emira Alimkhana oraz górujący nad całością Minaret Kalon.
Po-i-Kalon – serce Buchary
Meczet Kalon z minaretem
Minaret Kalon to najstarsza budowla na placu Po-i-Kalon, wzniesiona w 1127 roku. Jego potężna sylwetka, zwężająca się od dziewięciu metrów średnicy u podstawy do sześciu na szczycie, osiąga imponującą wysokość czterdziestu ośmiu metrów, co do dziś budzi podziw dla kunsztu dawnych budowniczych. Konstrukcja została wykonana z wypalanej cegły, a jej powierzchnię zdobią misternie ułożone wzory ciągnące się przez całą wysokość wieży. W przeszłości minaret pełnił nie tylko funkcję religijną – według przekazów zrzucano z niego przestępców, przez co nazywano go także „Wieżą Śmierci”.
Dziedziniec Meczetu Kalon
Meczet Kalon, zwany także Piątkowym lub Wielkim, w obecnym kształcie pochodzi z 1515 roku i został ufundowany przez dynastię Szajbanidów. Wcześniej w tym miejscu istniał starszy meczet, który został zburzony w XIII wieku podczas najazdów mongolskich. Budowla imponuje rozmiarami — mierzy aż 130 na 81 metrów. Na rozległy dziedziniec otoczony arkadami prowadzą cztery wejścia przez monumentalne ejwany. Portale zdobią misternie ułożone mozaiki w odcieniach błękitu i szafiru, układające się w geometryczne wzory i cytaty z Koranu. Rzędy kolumn oraz dwieście osiemdziesiąt osiem niewielkich kopuł potęgują wielkość budowli.
Meczet można zwiedzać po zakupieniu biletu, wchodząc przez ejwan wschodni lub zachodni.
Meczet Kalon – widziany z góry Cytadeli
 |
 |
Medresa Mir-i-Arab
Budowę medresy ukończono w 1535 roku i aż do dzisiaj pełni ona funkcję szkoły koranicznej. Obecnie kształci ponad stu studentów i działała nieprzerwanie nawet w czasach ZSRR. Z uwagi na jej edukacyjny charakter wnętrza nie są udostępnione do zwiedzania. Budynek zamyka wschodnią pierzeję placu Po-i-Kalon, tworząc jeden z najbardziej rozpoznawalnych widoków Buchary. Medresa Mir-i-Arab zachwyca czterema pięknymi ejwanami, a nad zachodnim z nich wznoszą się dwie ogromne błękitne kopuły, które górują nad całą okolicą. W środku znajduje się niewielki meczet oraz mauzoleum, w którym spoczywa między innymi Miri Arab, czyli szejk Abdallah Yamani, od którego imienia pochodzi nazwa medresy.
Medresa Mir-i-Arab
Medresa Emira Alimchan
To najmłodsza z budowli otaczających plac Po-i-Kalon, wzniesiona na początku XX wieku za panowania ostatniego emira Buchary, Mohammeda Alimchana (Emir Alim Khan). Mimo że powstała znacznie później niż sąsiednie zabytki, doskonale wpisuje się w tradycyjny styl architektury islamskiej z charakterystycznym portalem, czyli pisztakiem, wewnętrznym dziedzińcem i celami dla studentów. W jej wnętrzu zachowały się pozostałości dawnej łaźni, które wkomponowano w przestrzeń medresy. Dziś budynek pełni funkcję biblioteki. Choć nie jest formalnie udostępniony do zwiedzania jako muzeum, można bez przeszkód zajrzeć do środka i swobodnie się po nim przespacerować.
Medresa Emira Alimchan
Medresa Uług Bega
(uzb. Ulugʻbek madrasasi, pers. مدرسه الغ بیگ)
Jest to najstarsza medresa w Uzbekistanie, wzniesiona w 1417 roku za panowania Timurydów na cześć ówczesnego władcy Uług Bega. To klasyczna islamska budowla z monumentalnym ejwanem ozdobionym misternymi geometrycznymi zdobieniami i inskrypcją głoszącą: „Dążenie do wiedzy jest obowiązkiem każdego muzułmanina i muzułmanki”. W średniowiecznym islamie, w przeciwieństwie do chrześcijaństwa, wiedza stanowiła istotny element edukacji. Choć medresy były szkołami koranicznymi, uczono w nich również matematyki, astronomii, filozofii i religii. Prostokątny dziedziniec otoczony jest celami, czyli hujrami przeznaczonymi dla studentów, oraz salą wykładową zwaną darskhaną, która dziś pełni funkcję handlową i mieści niewielkie sklepiki z pamiątkami i rękodziełem.
Medresa Uług Bega
 |
 |
Medresa Abdulaziz-Chana
(uzb. Abdulazizxon madrasasi, pers. مدرسه عبدالعزیز خان)
Leżąca naprzeciwko medresy Uług Bega, młodsza od niej o około dwieście pięćdziesiąt lat, powstała w 1654 roku na zlecenie chana Buchary Abd al-Aziz Khan. Jej niezwykłe bogactwo i przepych wyraźnie kontrastują ze skromną, przeciwległą medresą. Po raz pierwszy w Bucharze, portal zewnętrzny udekorowano nie tylko odcieniami błękitu, lecz także barwami żółci, bieli i złota. Po bokach wejścia umieszczono symbol znany jako „wazon szczęścia”. Sam portal uchodzi za jeden z najpiękniejszych w całej Azji Środkowej. Ozdabiają go szkliwione płytki, marmur oraz alabastrowe freski. W dekoracjach pojawiły się motywy roślinne i kwiatowe, które wprowadzają elementy irańskiego baroku islamskiego. Na szczególną uwagę zasługują unikatowe przedstawienia, rzadko spotykane w architekturze islamskiej – wśród ornamentów odnaleźć można wizerunki ptaków, smoków, a nawet symbole astrologiczne, co jest wyjątkowe w kontekście zakazu ukazywania istot żywych w sztuce islamu.
Dziś we wnętrzu mieszczą się sklepy z dywanami i pamiątkami. Medresa Uług Bega i medresa Abd al-Aziz Chana reprezentują dwa odmienne światy – pierwsza symbolizuje wiedzę, naukę i prostotę, druga natomiast bogactwo, przepych i prestiż.
Medresa Abdulaziz-Chana
 |
 |
Lyab‑i Hauz
Plac zwany także Lab-i Hauz uzb. Labi Hovuz, pers. لب حوض), co w języku perskim oznacza „przy stawie”, jest jednym z najbardziej urokliwych miejsc Buchary. Dokładnie na jego środku znajduje się hauz, czyli duży sztuczny zbiornik wodny, wybudowany około 1620 roku z inicjatywy Wielkiego Wezyra Nadira Divan Begi, aby gromadzić wodę pitną dla mieszkańców miasta. Wokół zbiornika wznoszą się dwie medresy oraz sunnicki klasztor chanaka, tworząc niezwykły zespół architektoniczny, który przez wieki stanowił serce życia społecznego.
Lyab‑i Hauz, na środku hauz na wodę
Dziś plac stał się centrum kulturalnym i turystycznym Buchary. Tętni życiem o każdej porze dnia, wypełniony restauracjami, kawiarniami i sklepami z pamiątkami. To właśnie tutaj można zobaczyć tradycyjne tańce, posłuchać uzbeckiej muzyki i spróbować targowania się w jednym z kolorowych straganów.
Lokalna muzyka i tańce, rozbrzmiewa w lokalach przy Lyab‑i Hauz
Medrasa Kukeldash
Stanowi północną ścianę placu Lyab-i Hauz i powstała w latach 1568–1569 z inicjatywy emira Kulbaby, znanego jako Kukeldasz, na zlecenie chana Abdullaha II. Była największą medresą w całej Bucharze. W jej wnętrzu na dwóch kondygnacjach mieściło się aż sto sześćdziesiąt hujramów, czyli pomieszczeń przeznaczonych dla studentów. Imponującą fasadę zdobi kolorowa majolika, czyli kafle z fajansu pokryte błyszczącą glazurą, które tworzą misterny ornament. Przez wieki budowla zmieniała swoje funkcje. Od XIII wieku służyła jako karawanseraj, w którym zatrzymywali się kupcy podróżujący „Jedwabnym Szlakiem”. W czasach sowieckich urządzono tu „muzeum ateizmu”, a nawet stajnie. Dziś, podobnie jak wiele dawnych medres, mieści liczne sklepy z pamiątkami i rękodziełem.
Medrasa Kukeldash
Chanaka Diwana Begiego
Chanaka, czyli suficki dom modlitewny, stoi przy zachodniej granicy placu Lyab-i Hauz. Została wzniesiona około 1619–1620 roku z funduszy wezyra Nadira Divan-Begiego, kuzyna i doradcy chana Imam Quli Khana. Budynek ma prostokątny plan o wymiarach około dwudziestu pięciu na trzydzieści pięć metrów. W centrum znajduje się przestronna sala kopułowa, zwana dhikr-khaną, wokół której rozmieszczono czternaście małych pomieszczeń przeznaczonych dla derwiszy. Główne wejście prowadzi przez wysoki, smukły portal, zwany pishtakiem, flankowany z obu stron cylindrycznymi wieżami. Chanaka służyła jako ważne centrum duchowego życia sufich. To tutaj odbywały się recytacje, wykłady, rytuały i wspólne modlitwy. Przyjmowano pielgrzymów, ubogich i wędrowców, którzy mogli tu znaleźć schronienie.
Dziś w murach dawnego domu modlitewnego mieści się muzeum ceramiki i historii sztuki użytkowej Buchary, będące częścią Państwowego Muzeum Buchary.
Chanaka Diwana Begiego
Medresa Diwana Begiego
Medresa stoi po wschodniej stronie placu Lyab-i Hauz. Została zbudowana w latach 1622–1623 z inicjatywy wezyra Nadira Divan Begiego. Pierwotnie obiekt miał pełnić funkcję karawanseraju i zachował układ wewnętrznego dziedzińca otoczonego dwupiętrowymi pokojami studenckimi, czyli hujrami. Budowla nie posiada klasycznego iwana ani dużej sali wykładowej, co odróżnia ją od innych medres. Jej najbardziej rozpoznawalnym elementem jest wysoki portal wejściowy zwany pistakiem, flankowany dwiema narożnymi wieżami, a obok niego wznoszą się dwupiętrowe arkady. Fasada portalu ozdobiona została barwnymi mozaikami przedstawiającymi mityczne ptaki Simurg trzymające jelenie, które symbolizują szczęście i przemijanie. Te zwierzęce i ludzkie motywy są wyjątkowe, ponieważ rzadko pojawiają się w dekoracji architektury islamskiej.
Dziś we wnętrzu budynku mieści się restauracja, w której odbywają się pokazy i imprezy folklorystyczne, przyciągające turystów i miłośników kultury Uzbekistanu.
Medresa Diwana Begiego z widocznymi ptaki Simurg
Hodża Nasreddin
Będąc w Bucharze, nie sposób pominąć postaci Hodży Nasreddina i jego pomnika stojącego na placu Lyab-i Hauz. Nasredin to ludowy bohater o figlarnym uśmiechu, który jedzie na swoim osiołku, ubrany w charakterystyczne orientalne buty i tradycyjną czapkę. Wznosi rękę w geście powitania, a między palcami trzyma monetę, jakby gotów podzielić się ostatnim groszem lub zrobić kolejny żart. Nasreddin to postać legenda, mądry błazen, filozof i przewrotny nauczyciel, bohater niezliczonych opowieści, legend i książek, w których jego dowcipy trafnie wyśmiewają ludzką chciwość, hipokryzję i tchórzostwo. Jego historie pełne są lekkiego humoru, ale kryją też cenne życiowe przemyślenia. Nie wiadomo, czy Hodża Nasreddin rzeczywiście istniał, jednak opowieści o jego przygodach i przypisywane mu anegdoty rozprzestrzeniły się na całym Bliskim Wschodzie i dotarły nawet do Europy. Lokalna legenda głosi, że Nasreddin pochodził właśnie z Buchary, choć historycy uważają to za mało prawdopodobne. Nie przeszkadza to jednak mieszkańcom i turystom w traktowaniu go jak jednego z najważniejszych symboli miasta, obecnego w licznych pamiątkach i opowieściach, które czekają na każdym kroku.
Pomnik Hodża Nasreddin
Meczet Maghoki‑Attari
W samym sercu Buchary, pomiędzy placami Lyab-i Hauz a Po-i-Kalon, znajduje się najstarszy meczet w mieście. Został wzniesiony w IX lub X wieku na ruinach dawnej świątyni zaratusztriańskiej. Leży kilka metrów poniżej obecnego poziomu gruntu. Maghoki z perskiego to „w zagłębieniu” a Attari nazwa bazaru z ziołami i perfumami, który mieścił się kiedyś na placu przed meczetem. Z tym miejscem wiąże się wiele niezwykłych historii. Jedna z nich mówi, że przez pewien czas Muzułmanie i Żydzi modlili się tu na zmianę, a czasem nawet wspólnie, aż do momentu, gdy w Bucharze powstała pierwsza synagoga.
Sam kształt budowli odbiega od typowych wyobrażeń o architekturze meczetów. Dach jest płaski, a ponad nim wznoszą się dwie ośmioboczne kopuły. Fasada urzeka swoją misterną, asymetryczną mozaiką z glazurowanych cegieł i terakoty, co w sztuce islamskiej należy do rzadkości. W dekoracjach świątyni można odnaleźć elementy zarówno klasycznej sztuki muzułmańskiej, jak i detale wyraźnie inspirowane przedislamską kulturą zaratusztriańską.
Dziś we wnętrzu mieści się biletowane muzeum dywanów, które w naszym odczuciu niewiele ma wspólnego z duchem tego wyjątkowego miejsca i niezbyt pasuje do jego niezwykłej historii.
Hammany – łaźnie
Idąc w kierunku targu Telkfurushonpa, natrafiamy na ruiny dawnych karawanserajów i łaźni, czyli hammamów. W tym miejscu archeolodzy odkryli fundamenty i obrysy pomieszczeń, które pochodzą mniej więcej z X wieku. Można tu zobaczyć ślady dawnych lobby, przebieralni i komór myjących. Całość została zabezpieczona i udostępniona zwiedzającym pod gołym niebem, a specjalna kładka biegnąca wzdłuż barierek pozwala przyjrzeć się wykopaliskom z bliska.
Ruiny łaźni i karawanseraj
Hammamy stanowiły nieodzowny element codzienności nie tylko w tradycji perskiej i arabskiej, lecz także w całej Azji Zachodniej i południowej Europie. W Bucharze w XIX wieku działało ich aż szesnaście, a i dziś bez trudu można znaleźć czynne łaźnie i oddać się chwili relaksu. Mycie i szorowanie w rozgrzanym pomieszczeniu to dopiero początek rytuału. Potem ciało poddawane jest masażowi i nacierane aromatycznymi olejkami, co zamienia zwykłą kąpiel w wielowymiarowy obrzęd oczyszczenia i odprężenia, łączący higienę z terapią i spokojem ducha. Hammamy były i nadal są podzielone na części przeznaczone osobno dla kobiet i dla mężczyzn. W przeciwieństwie do japońskich onsenów, które mieliśmy okazję odwiedzić, w łaźniach bucharskich każdą osobą indywidualnie opiekuje się ktoś z obsługi, dbając o każdy etap tego wyjątkowego doświadczenia.
Współczesny hamman w Bucharze
Medresa Chor Minor
W języku perskim nazwa Chor Minor oznacza „cztery minarety” i odnosi się do charakterystycznych wież w narożnikach budowli, zwieńczonych turkusowymi kopułami. Została wzniesiona w 1807 roku na zlecenie Khalifa Niyaz-kula, bogatego mieszkańca Buchary pochodzenia turkmeńskiego.
Medresa Chor Minor – prawdopodobnie nigdy nie stała się medresą, bo nie było tu (nie znaleziono śladów) sal do nauczania. Główny budynek z wieżami to niewielki meczet. Po bokach zachowały się jedynie resztki pomieszczeń mieszanych, co sugeruje, że tutaj studenci tylko spali i modlili się a uczyli w innych medresach.
Dziś wnętrze meczetu można zwiedzać, choć najpierw trzeba odnaleźć go wśród zabudowań, około ośmiuset metrów na północny wschód od placu Lyab-i Hauz. Za dodatkową opłatą można także wejść na jeden z minaretów i podziwiać widok na okolicę.
Medresa Chor Minor
Cytadela – Ark
W samym sercu Buchary tuż obok Meczetu Kalon wznosi się majestatyczna cytadela Ark – twierdza odmienna od wszystkich innych. Osadzona na sztucznym nasypie, otoczona potężnymi murami z licznymi wieżyczkami, w której przez wieki toczyło się życie władców, ich rodzin, wojskowych i dostojników.
Jej historia sięga III wieku przed naszą erą, a z czasem przekształciła się w samowystarczalne centrum władzy, obejmujące nie tylko samą cytadelę, ale też medynę i rozległe przedmieścia. Znajdowały się tu pałace, biblioteki, meczety, stajnie, a nawet więzienie. Od około V wieku naszej ery za jej murami rozwijało się miasto i dwór królewski, czyniąc z Ark nie tylko bastion obronny, ale również serce życia kulturalnego i administracyjnego regionu.
Twierdza niejednokrotnie padała ofiarą najazdów – niszczyli ją Arabowie, pustoszyli Mongołowie, lecz za każdym razem odradzała się na nowo. Obecny kształt zyskała w roku 1420 i od tamtej pory pozostawała niezdobyta aż do XX wieku. W 1920 roku, po bolszewickim bombardowaniu, ostatni emir zmuszony był do ucieczki, a jego symboliczna stolica – choć wciąż monumentalna – opustoszała.
Cytadela – Ark
Dziś niewiele zostało z dawnego splendoru, większość zabudowań zniknęła pod piaskiem, lecz to, co przetrwało, zachwyca rozmachem i kunsztem. Zwiedzając Ark, można poczuć ducha przeszłości w sali tronowej, na dziedzińcu audiencyjnym, w meczecie dworskim czy muzeum historii Buchary.
Zgodnie z duchem epoki i zainteresowaniami dawnych władców, zafascynowanych astronomią i astrologią, kształt cytadeli wytyczono na wzór gwiazdozbioru Wielkiej Niedźwiedzicy, a pałac wsparto na siedmiu filarach, symbolizujących siedem konstelacji. Ta ukryta symbolika tylko podkreśla wyjątkowość miejsca, w którym historia i kosmos splotły się w jedno.
Bardzo ciekawy i obszerny opis znajdziecie na stronie – www.odkrywamyinterior.pl/uzbekistan/twierdza-ark-w-bucharze-odkrywanie-dawnej-rezydencji-wladcow
 |
 |
 |
Meczet Bolo Hauz
Niedaleko twierdzy Ark stoi wyjątkowy meczet, którego wejście osłania misternie zdobiony dach przypominający portyk. Spoczywa on na dwudziestu wysokich, drewnianych kolumnach, pięknie rzeźbionych. Budowlę wzniesiono w 1712 roku na polecenie emira Shah Murada, jednak na początku XX wieku przeszła ona gruntowną przebudowę, która nadała jej obecny wygląd. Tuż przed meczetem znajduje się zbiornik wodny, czyli hauz, niegdyś służący do rytualnych ablucji. Zbiornik jest starszy od samej świątyni i to właśnie od niego pochodzi nazwa Bolo Hauz, oznaczająca „przed zbiornikiem”. Podobno wnętrze meczetu jest dostępne do zwiedzania, choć nam nie udało się tam wejść.
Wyjątkowe kolumny w Meczecie Bolo Hauz
 |
 |
Bazar
Nieodzownym punktem każdego miasta jest jego bazar, a w przypadku Buchary – bazary. Jedwabny Szlak i handel od wieków kształtowały to miejsce oraz całą kulturę Azji Środkowej, dlatego targi stały się naturalnym centrum, w którym kupowano, sprzedawano i wymieniano najróżniejsze towary.
Pierwotnie bazar mieścił się pod kopułami rozciągającymi się między placami Lyab-i Hauz a Po-i-Kalon, tuż obok dawnej łaźni. Nosił nazwę Taki-Telpak Furushon, czyli „kopuła sprzedawców książek”, bo właśnie tutaj handlowano manuskryptami i cennymi księgami. Sześciokątna kopuła wspiera się na masywnych filarach. Dawniej w tej przestrzeni mieściły się warsztaty rzemieślnicze i stoiska pełne drobiazgów codziennego użytku. Dziś ich miejsce zajęły stragany z pamiątkami, rękodziełem i wszystkim, czego potrzebuje turysta. Handel nie ogranicza się już tylko do wnętrza kopuły – stoiska rozciągają się głównym deptakiem aż po plac Po-i-Kalon.
Z biegiem czasu powstały kolejne bazary, które istnieją do dzisiaj i wciąż tętnią życiem. Choć ich asortyment się zmienił, nadal warto zajrzeć pod charakterystyczne kopuły, by poczuć atmosferę dawnych czasów. Pod sklepieniami z XVI wieku odnajdziecie pełne życia targi: Taki-Sarrafon, Tim Abdullakhan i Taki-Zargaron. Niegdyś właśnie tutaj handlowano jedwabiem, biżuterią, czapkami i strojami czy wyrobami rzemieślniczymi. Dziś można tu kupić piękne pamiątki z Buchary, ale przede wszystkim chłonąć niezwykły klimat architektury i doświadczyć świata, który przez stulecia przyciągał kupców z całego Wschodu.
Bazar Toqi Kitobfurushon i przyległe uliczki pełne handlu
W Bucharze znajduje się jeszcze jeden duży suk (bazar), zupełnie inny od tych turystycznych. To targ przeznaczony przede wszystkim dla mieszkańców miasta, pełen codziennego gwaru i lokalnych zapachów. Jeśli macie ochotę kupić świeże owoce, aromatyczne zioła, przyprawy czy regionalne smakołyki, najlepiej wybrać się właśnie tutaj. Ceny są znacznie niższe niż w centrum, a wybór potrafi zaskoczyć bogactwem i różnorodnością.
Bazar położony jest około piętnastu minut spacerem od Cytadeli Ark, na zachód, tuż za Mauzoleum Chashma-Ayub. Już z daleka słychać nawoływania sprzedawców i czuć zapach suszonych owoców, zmielonych ziół, i świeżych surówek (wyjątkowy wybój i jakość – polecamy). To świetne miejsce, by przyjrzeć się codziennemu życiu współczesnej Buchary i zrobić zakupy.
 |
 |
 |
Inne atrakcje wokół Buchary.
Pałac Sitorai Mokhi-Khosa
(uzbek: Sitorai Mohi xossa)
Pałac powstał w latach 1912–1918, za panowania emira Saida Abd al-Ahada Khana, i pełnił rolę podmiejskiej rezydencji władcy Buchary. Często nazywany jest pałacem letnim emira. Jego nazwa – Sitora-i Mokhi Khosa – upamiętnia zmarłą żonę Alim Khana, Sitora, co w języku tadżyckim oznacza „Gwiazda jak Księżyc”.
Pałac Sitorai Mokhi-Khosa
Zewnętrzne fasady łączą elementy europejskiej architektury – portal wejściowy, oranżerię, pawilony i fontanny – z tradycyjnym bukharskim układem przestrzennym, w którym wyraźnie wydzielono część męską i żeńską. Wnętrza pałacu zachwycają bogactwem detali. Biały Salon jest w całości wyłożony lustrami, przy czym żaden wzór na ich powierzchni się nie powtarza. Pawilon herbaciany i letni pokój wyróżniają się kolorowymi przeszkleniami i przesuwnymi ścianami – dziś prezentowana jest w nich imponująca kolekcja chińskiej i japońskiej porcelany. W rozległym kompleksie znajdują się także pawilony gościnne, mały minaret oraz budynki w stylu rosyjskim i międzynarodowym, tworzące unikalne połączenie europejskich i bukharskich inspiracji.
Od 1928 roku pałac pełni funkcję muzeum. Można tu przyjrzeć się codziennemu życiu ostatnich emirów, obejrzeć wystawę tradycyjnego rzemiosła i kolekcję przedmiotów należących do władcy oraz jego otoczenia. Zgromadzono meble, porcelanę, biżuterię, odzież, obuwie i okazałe dywany suzani. Całość robi duże wrażenie i pozwala poczuć atmosferę dawnych czasów.
Wstęp do muzeum jest płatny, parking bezpłatny. Dojazd samochodem z centrum Buchary zajmuje około 12 minut – pałac leży w odległości 8 kilometrów od centrum Buchary.
 |
 |
 |
Nekropolia Chor-Bakr
To rozległy kompleks nekropolii i sanktuarium, nazywany „Miastem Umarłych”. Powstał na miejscu pochówku Abu Bakr Saida, który zmarł w 360 roku kalendarza muzułmańskiego, czyli około 970–971 roku naszej ery. Był jednym potomków proroka Mahometa, a po jego śmierci to miejsce zaczęli licznie odwiedzać pątnicy.
Obecny Kompleks Pamięci Chor Bakr, został założony w 1559 roku n.e. przez władcę z dynastii. W jego skład wchodzą mauzoleum, meczet, medresa i rozległy dziedziniec otoczony wysokimi murami. W XVI wieku Abdullaxon II ufundował również khaniqę (pers. khānqāh (خانقاه); pol. chanka), czyli miejsce zgromadzeń derwiszów.
Na terenie kompleksu znajduje się około dwudziestu pięciu budowli i obiektów: khaniqa, meczet, medresa, minaret, monumentalna brama darwaza oraz blisko dwadzieścia dziedzińców grobowych. Elewacje wyróżniały się bogatymi polichromiami na kaflach i portalach, do dziś zostały ich jedynie resztki.
Wstęp na teren kompleksu jest płatny, parking bezpłatny. Dojazd samochodem z centrum Buchary zajmuje około 20 minut – 10 km.
Nekropolia Chor-Bakr
 |
 |
 |
Mauzoleum Bahau‑ud‑Din
(uzb. Bahouddin Naqshband yodgorlik majmuasi)
Kompleks grobowy i mauzoleum Bahouddina Muhammada ibn Burhoniddina al-Bukhoriego, znanego szerzej jako Bahau ud Din Naqshband, to ważne miejsce pielgrzymkowe. Bahau ud Din, żyjący w latach 1318–1389, był jednym z najwybitniejszych sufich i założycielem wpływowego zakonu Naqshbandi. Przez wieki stał się nie tylko autorytetem duchowym, ale także symbolem mistycznej tradycji sufickiej w Azji Środkowej.
Jego grób początkowo był skromnym miejscem pielgrzymek, gdzie wierni gromadzili się, by modlić się i oddawać cześć pamięci świętego. Dopiero w 1544 roku emir Abd al-Aziz polecił wznieść nad nim mauzoleum oraz otaczające je budynki – khaniqę, meczety i nekropolie. W kolejnych wiekach kompleks rozrastał się o nowe elementy.
Mauzoleum Bahau ud Din
Najstarszą częścią założenia pozostaje dahma, czyli marmurowy nagrobek świętego, zwieńczony stelą i otoczony ażurową kratą.
Czy warto tu przyjechać? Jeśli macie czas i traktujecie wizytę jako element szerszej wycieczki po okolicach Buchary, na pewno warto zobaczyć to miejsce ze względu na jego duchowe znaczenie i spokojną atmosferę. Sam kompleks nie należy jednak do najbardziej spektakularnych zabytków regionu. Wstęp jest bezpłatny, podobnie jak przestronny parking. Dojazd samochodem z centrum Buchary zajmuje około 25 minut – 15 km.
 |
 |
Buchara – informacje praktyczne
Poniżej kilka naszych porad dotyczących samodzielnego pobytu w Bucharze.
- Do Buchary można dostać się bezpośrednio samolotem lub szybką koleją z Taszkentu, lub Samarkandy – koszt bilety kolejowego – 73,00 zł/osoba.
- Dworzec kolejowy nie jest w samej Bucharze, a w pobliskim miasteczku Kogon. Nie ma jednak problemu, koło dworca bez problemu znajdziecie taksówkę lub skorzystajcie z aplikacji Yandec Go – koszt około 10 zł.
- Bez problemu znajdziecie tu miłe i klimatyczne pokoje w hotelach czy domach prywatnych. Wybór jest wielki i na każdą kieszeń – już od 100 zł za noc w 2 osoby ze śniadaniem.
- Bez problemu też znajdziecie w Bucharze dobre jedzenie tak w restauracji, barze czy na targu. Do tego ceny nie zwalą was z nóg, raczej zaliczylibyśmy je do tanich podobnie jak w całym Uzbekistanie – obiad w granicach 20-30 zł/osoba.
- Średni koszt biletu wstępu do zabytków – 5-10 zł.
- Magnes na lodówkę (wielki wybór) – 3-5 zł.
- Pamiętajcie, że większość zabytków to obiekty sakralne – islamskie i należy zachować odpowiedni szacunek swoim strojem.
- Na spokojne zwiedzenie Buchary potrzebujecie dwa dni, oczywiście trzeci nie zaszkodzi.
- Wszystkie zabytki znajdują się bardzo blisko siebie. Pieszo spokojnym tempem, z jednego końca na drugi maksymalnie zajmie Wam maksymalnie 45 minut.
Bez wątpienia Buchara to jedno z najciekawszych i najwartościowszych miast do zwidzenia w Azji Środkowej. Swoją klasą dorównuje Chiwie i z pewnością przewyższa Samarkandę. To miasto pełne wyjątkowych zabytków wpisanych na listę UNESCO, które pozwalają poczuć ducha dawnego Jedwabnego Szlaku. Zachwycisz się tu piękną architekturą, klimatycznymi zaułkami i autentyczną atmosferą orientalnego targu.
Nasza porada
Zwiedzajcie miasta w kolejności Samarkanda – Buchara – Chiwa
– dzięki temu, z każdym kolejnym miastem atrakcyjność będzie rosła 🙂
Mapa
Zobacz też nasze inne wpisy z Uzbekistanu
Chimgan – Tienszan I Karakałpacja – twierdze na pustyni Kyzył-kum I Samarkanda I Buchara I Chiwa
